عرق شاطره (پاستوریزه)

از هر گیاهی که دارای رایحه و اسانس باشد، می توان عرقیات گیاهی تولید کرد. برای تولید عرق گیاهی، ابتدا آب و ماده معطر که همان گیاه باشد، می جوشانند. پس از تبخیر آب، عملیات سرد کردن بخار و تقطیر به صورت سنتی یا صنعتی انجام می شود و مایعی که با تقطیر به دست آمده ، همان آب معطری است که ما ایرانی ها به آنها عرق گیاهی می گوییم.طی فرآیند تبخیر و تقطیر، اسانس و رایحه گیاه داخل مولکول های آب نفوذ می کند و در اصطلاح علمی، آب معطر مقطر تولید می شود. این آب های معطر مقطر، علاوه بر طعم و رایحه خوبشان، خواصی هم برای بدن دارند. ما ایرانی ها معمولا فقط به مایعی که از گلبرگ های گل محمدی تهیه می شود، «گلاب» می گوییم و سایر آب های معطر مقطر را «عرق گیاهی» می نامیم.

شاه‌ تره یا شاتره با نام علمی Fumaria officinalis گیاهی از تیره شاه‌ترگان (Fumariaceae)، علفی یکساله با ساقه‌ ای شکننده کوتاه و شاخه دار است. دارای گل‌ های نامنظم و برگ های بریده‌است که چون با دست نرم کنند بوی دود می‌دهد. در طعم او تلخی است.در ایران این گیاه اغلب در دامنه های زاگرس بخصوص در دشت های (بیجار کردستان) و (اقلید فارس) یافت می‌شود.در گویش عام به شاطره نیز شناخته می‌شود.

شاتره طبع سردی دارد و در طب سنتی برای درمان بیماری‌های پوستی از آن بسیار استفاده می‌شود.این عرق به دلیل آن که به ترشح آنزیم‌های گوارشی کمک می‌کند، غذا را براحتی هضم کرده و اشتهاآور خوبی است.تحقیقات اخیر نشان داده است شاتره علاوه بر این خواص درمانی، ضدعفونی‌کننده، آنتی‌هیستامین، ضداسپاسم، کاهنده تپش قلب، معرق، مسهل، مدر، آرام‌بخش و مقوی معده است و عصاره آن در بهبود بیماری‌های قلبی ـ عروقی موثر است.

مصرف مقادیر زیاد دم‌کرده یا عرق دوآتشه شاتره به دلیل آلکالوییدهای فراوان باعث لرز، تشنج و بی‌حسی بدن شده و برای سرد مزاجان مضر است. از طرفی مصرف آن بدون نظر پزشک در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود.برای درمان مشکلات کبدی، صفراوی و پوستی بهتر است از جوشانده گیاه شاتره استفاده کنید. برای آن که از خواص درمانی عرق شاتره نفع بیشتری ببرید، خوب است آن را همراه عرق کاسنی بخورید.